Irma Lohman en Marcel Messing aan het woord

Natuurlijk leven doet denken aan het verhaal van die adelaar die zijn leven lang dacht dat hij kip was en dus niet natuurlijk leefde. Onze cultuur adoreert het nieuwe, het jeugdige. Velen leiden aan slapeloosheid en slikken van miljoenen tranquillizers per dag. Het zijn de aanvaarde fenomenen van een dolgedraaide maatschappij, waarin natuurlijk leven en zijn steeds moeilijker wordt. Gevolg is een samenleving van kakelende kippen die zich hun afkomst niet meer kunnen herinneren. In dit artikel een vurig pleidooi om weer klank te geven aan ons leven, zodat we onze uiteindelijke natuurlijke bestemming bereiken.

“De adelaar heeft overzicht over alle mogelijkheden die het landschap beneden biedt; hij vliegt vrij, moeiteloos en als vanzelfsprekend door de lucht. Hij is echt in zijn element, heel voornaam en onafhankelijk. Omdat je meer van jezelf bent gaan houden en onafhankelijker geworden bent, kun je makkelijk met anderen werken. Omdat je ontspannen bent en je op je gemak voelt, zie je de mogelijkheden waar ze zich voordoen, soms nog voordat anderen ze zien. Omdat je in harmonie bent met je eigen natuur, begrijp je dat het bestaan je precies geeft wat je nodig hebt. Geniet van je vlucht. En vier feest om al het wonderbaarlijke van het landschap dat voor je ligt.”
Beter kan het begrip natuurlijk leven en natuurlijk zijn niet verwoord worden. Osho geeft met dit citaat exact aan waar het bij natuurlijk leven om gaat: in harmonie zijn met je eigen natuur.
Zoals in het verhaal van die adelaar: Het ei van een adelaar werd liefdevol door een kip uitgebroed die dacht dat de kip echt zijn moeder was. Hij leerde zich gedragen als een echte kip en werd ook oud als een kip. Op een dag zag hij een schitterende vogel sierlijk voorbij vliegen. Jaloers keek de adelaar de vogel na en wilde dat hij ook zo kon vliegen. Aan een andere kip vroeg hij wat voor vogel dit was.
“Dit is de adelaar, de koning was van alle vogels. “Een adelaar hoort tot de lucht, zoals wij tot de aarde behoren, wij zijn maar kippen.”
De adelaar stierf jaren later als kip, omdat dat zijn opvatting was van wat hij was.
In een andere versie van dit oude verhaal gaat de jonge adelaar proberen zelf te vliegen en na enkele mislukte pogingen slaagde hij erin majestueus boven de bergtoppen te zweven.
In de eerste versie gaat een leven voorbij van niet natuurlijk zijn:
In de tweede versie vindt de adelaar zijn natuurlijke bestemming en zijn.
Maar, is het vandaag de dag nog wel mogelijk om natuurlijk te leven en te zijn?
In een samenleving waar kinderen vinden dat bomen stinken en ouderen liever niet verder het bos ingaan omdat het daar zo eng stil is. Een samenleving waarin rust, de bezinning en de stilte steeds meer verloren dreigt te gaan. Hoe kunnen wij authentiek zijn en leven als de voorwaarden daartoe steeds meer ontbreken?

Stilte als voorwaarde tot natuurlijk zijn 

Voor Irma Lohman (1969) (1) gaat natuurlijk zijn, over authentiek zijn, over wie je diep van binnen bent. Naast voice dialoque, rollenspel, ademwerk en provocatief coaching, werkt zij met muziek, vooral klassieke muziek. Daarnaast is zij mogelijkheden aan het bekijken om meer te doen met heling en werkt zij met visualisaties.

Vanaf haar 20e had zij al veel interesse voor psychologie en alles wat maar met relaties te maken had. Zij werkte toen als zangeres en waarschijnlijk ‘moest’ zij eerst een ander leven leiden voordat zij klaar voor het leven nu. Het eerste hoofdstuk van haar boek De toonladder van het leven gaat ook over authenticiteit. Een baby, zegt ze, wordt geboren, is er gewoon, die is, voelt en lacht en is heel intuïtief. “Door onze conditionering verliezen we steeds meer het contact met ons ware zelf, onze ziel, of innerlijke stem en ons stukje goddelijkheid.
Natuurlijk zijn is in haar visie leven en denken in lijn met je ziel. Natuurlijk zijn is in flow komen met je zelf en het leven, in het besef dat er hoogten en diepten zijn; in die stroom meegaan, ook als dingen niet zo lekker lopen. Dat is natuurlijk zijn. Toch wordt doen waar we ons goed bij voelen in onze samenleving onderdrukt door allerlei regeltjes en protocollen. Irma Lohman vindt het daarom van belang dat we een stevige basis mee krijgen, maar ze ziet vaak dat mensen maar al te vaak uit hun eigen authentieke ik zijn gehaald, al is het vaak onbewust. Dan wordt een ziel uitgepeld en gemodelleerd naar een beeld dat anderen er graag van willen zien. Vaak gaat dat van generatie op generatie.

Zij vindt daarom bewustwording belangrijk, zodat mensen weer gaan kijken naar die dingen waar ze steeds weer tegenaan lopen.
Maar, geeft ze toe, het is ook niet zo makkelijk om natuurlijk te leven; we worden als het ware tegengehouden om natuurlijk te leven. ”Voor mij gaat het steeds weer om de afweging of ik in lijn met mijn ziel leef. Soms worden we zo door de dagelijkse beslommeringen en gebeurtenissen en problemen in beslag genomen, dat alles heel anders gaat dan we wilden. 
Daarom is stilte zo belangrijk om tot onszelf, ons eigen natuurlijke pure ‘zijn’ te komen. Dan gaan we ook de betrekkelijkheid inzien van al die beperkende hobbels op onze weg. De stilte biedt de mogelijkheid tot reflectie en het inzicht in wat wel mogelijk is. Denken in mogelijkheden. Het is daarom van belang af te gaan op onze intuïtie en ons hart te volgen, ook al zien we het even niet meer zo zitten.”
De termen bevrijding, wedergeboorte en spiritueel ontwaken, spreken Irma Lohman persoonlijk aan. Want, gaat daar het hele leven niet over? En zijn we daar met z’n allen op deze wereld niet naar op zoek? Deze drie benamingen, bevrijding, wedergeboorte en spiritueel ontwaken, gaan in haar beleving eigenlijk over de zoektocht naar geluk. Hoeveel mensen doen echt moeite zich echt bevrijden van hun zielenpijn, ongeluk, tegenslag en verdriet? Wie bij het natuurlijke zijn wil komen, zal ook tegenslagen op zijn weg ontmoeten, zoals Irma Lohman dat zelf ook ervaren heeft. “Ik ben inmiddels ervaringsdeskundige,” zegt ze lachend. “Al stond het huilen me vaak nader dan het lachen. ”Daarmee wil ze niet beweren dat, om ons natuurlijke staat van zijn te bereiken, lijden per se noodzakelijk is, maar ze vraagt zich wel af hoe we als mens spiritueel kunnen ontwaken als alles van een leien dakje zou gaan? “Alles zou altijd bij het oude vertrouwde blijven. Het is een kunst te leren mee te bewegen, letterlijk: go with the flow. Wees bewust van die weerstand, wrok, en onzekerheid en omarm die gevoelens terwijl we met datzelfde bewustzijn ervoor durven te kiezen met de stroom mee te gaan die ons een bepaalde richting wil sturen.”

Het gaat”, vervolgt ze, “om het besef dat jij er toe doet in deze wereld. Het leven is een reis. Soms dender je maar door en word je zo in beslag genomen door het leven, dat je eigenlijk vergeet even stil te staan, te stoppen om een keuze te maken welke weg je moet gaan.
Het klinkt wellicht wat clichématig, maar, juist in een tijd van crisis, is het heel eng om los te laten. En toch is dit nodig. Het leven is niet alleen maar een feestje maar is ook bedoeld om moeilijkheden te overwinnen.”

Luisteren naar het lied van je hart

Natuurlijk zijn houdt voor Irma Lohman ook in dat we iedere keer weer opnieuw kunnen beginnen; ook al hebben we een rotjeugd gehad, al vervallen we steeds weer in patronen en keer op keer de fout in gaan.
Toch kunnen we nog wat van het leven maken: van niet zijn naar wel zijn. Wie blijft steken in een slachtofferrol leeft niet natuurlijk. “Wees jezelf en weet dat je je leven ten goede kunt veranderen, ongeacht welke problemen er spelen. Droom je leven niet, maar leef je droom. Dat is ook mijn weg in deze fase van mijn leven. Nee, het is geen toverformule waardoor alle problemen zijn verdwenen, maar juist omdat ik dat natuurlijke zijn met vallen en opstaan in praktijk vorm probeer te geven, zie ik dat de dingen zich nu ten goede gaan keren. Het past trouwens ook niet zo bij me dat ik bij de pakken ga neerzitten. Mijn passie volgen komt voor mij ook neer op streven naar mijn natuurlijke zijn.
Mijn levensmotto is: ‘geef klank aan je leven, vanuit het diepst van je hart; luister naar het lied van je hart.’ En dat heeft voor mij alles te maken met natuurlijk leven en natuurlijk zijn, met authenticiteit. Dat is van wezenlijk belang, want als je niet weet wie je bent, ben je ook niet wie je bent en vertaalt zich dat in tal van vervelende situaties, in negatieve relaties en vriendschappen en in vluchtgedrag.” 

Met haar stem weet Irma Lohman veel mensen te raken en ze ziet dit ook mede als een middel om mensen weer bij hun natuurlijke zijn te brengen. Met haar boek en haar stem wil zij een bijdrage leveren om mensen weer wat natuurlijker te laten leven.
Met haar boek begon zij na een crisis die twee jaar geleden in haar gezin begon: haar partner verloor zijn baan en belandde in een depressie, ze raakten hun huis kwijt, verhuisde naar een minder mooie buurt, raakten in de schuldsanering. “Innerlijk voelde ik dat het niet voor niets was dat ik dit moest doormaken en dat geldt natuurlijk eigenlijk voor iedereen die in dergelijke situaties terechtkomt. Ik realiseerde mij dat het leermomenten waren waarmee ik naar buiten moest om anderen te helpen wat bewuster te gaan leven.”
Juist door de tegenslagen voelt zij daar toch een sturing achter. Even stilstaan, even stoppen, momenten van reflecteren op het leven, al valt dat niet altijd mee met zes jongetjes om voor te zorgen.
In dit verband is zij ook bezig met workshops over authenticiteit en het zijn. Een workshop waarin zij ook via haar stem en muziek werkt. Met haar healings wil zij mensen weer in verbinding brengen. “Het is mijn missie om mensen te raken met mijn stem en ik doe dat door middel van spreken, zingen, coachen, trainen en schrijven. Met het door mijn “5 stappen muziek-model” wil ik ervoor zorgen dat mensen geïnspireerd, gemotiveerd en bewust worden en inzichten krijgen, zodat ze hoger op de ladder van het leven komen en natuurlijker gaan leven.
Het leven klinkt niet altijd als mooie muziek, maar wie zich op stille momenten daarop reflecteert, gaat inzien dat de dissonanten er ook toe doen en onontbeerlijk zijn voor verdere groei.”
Sleutelwoorden van het leven, vervolgt zij, zijn uiteindelijk voor eenieder harmonie en balans, dus luister naar jouw ziel, speel geen tweede viool meer en grijp die kans om zelf te dirigeren. Als je ooit terugkijkt op je levensverhaal, kun je zeggen: ondanks alle mineurs en majeurs heeft het leven zin gehad. Ik heb zowel geluk gekend als verdriet en als je je dit realiseert, kun je tijdens je laatste adem fluisteren; het is goed zoals het was, ik zing vanaf nu alleen nog maar het hoogste lied.”

Marcel Messing: De tegenwoordige haast komt neer op niet natuurlijk zijn 

Het woordje “natuurlijk’ verbergt in feite al het woord natuur en dat betekent eigenlijk afgestemd zijn op de natuur en het ritme van de natuur, zegt de bekende publicist en mysticus Marcel Messing. (2)
Van het “zijn zou je kunnen zeggen dat het de basis is van alles wat in feite natuurlijk is en overeenstemt met het ritme van de natuur. En dan zitten we ook meteen bij de essentie: natuurlijk zijn is in deze tijd ver verloren en ver uit het zicht.

Messing: “We moeten hierbij een sprong maken, een boog vanaf de industriële revolutie, en nog verder terug naar de landbouwrevolutie. Als we beginnen bij de landbouwrevolutie, en van de industriële naar het nu, zien we een enorme explosie van de leefwijze van de mens, het verliezen en een teloorgaan van het natuurlijke ritme. Bij de landbouwrevolutie zien we dat mensen zich gaan vestigen in steden en dat de landelijke sfeer gaat verdwijnen en daarmee ook de teloorgang van het natuurlijke ritme. En als we dan een grote sprong maken naar de 18e eeuw, naar de industriële revolutie, zien we dat die een ongelooflijke gedragsverandering van de mens heeft teweeggebracht. De wereldbevolking groeide van 250 miljoen mensen tot een dikke miljard tot 7 miljard nu. Het natuurlijke ritme is absoluut niet meer aanwezig. Dat betekent dat de harmonie der sferen, waar de ouden en Pytagoras en diens school, nog over spraken, het afgestemd zijn op het ritme van de aarde, van de seizoenen, van de planeten, op het kosmische ritme, verloren is gegaan. Was het aanvankelijk zo dat de mens een diep besef had van de spirituele krachten in de kosmos, ofwel, God, Brahman enz, gingen al die inzichten verloren. We zien vanaf de 18e eeuw een enorme vervreemding optreden; het werkritme veranderde, mensen krijgen werktijd en vrije tijd, de godsdienst gaat alles van bovenaf bepalen. Als je daar de vinger op gaat leggen, kun je concluderen, dat de middelpuntvliedende kracht in de mens tegelijkertijd ook een proces van vervreemding van het zijn, van het natuurlijke ritme tot gevolg heeft. En als we dan een sprong maken naar de moderne tijd, met de cybertechnologie, de nano -technologie, de manipulatietechnieken, de brein technologie, informatica, biotechnologie, synthetische technologie, dan zien we heel duidelijk een nog groter verlies van onze innerlijke kern. Kijk alleen maar eens hoe mensen door de straten lopen.Iedereen tuurt, voorovergebogen op z’n smartphone, die ook steeds slimmer worden; in feite is dit alles een implosie van de stilte.” 

Cultuur in verval verliest haar wijsheid 

Messing wijst ook op de cultuur van het woord die dreigt verloren te gaan. Er zijn, zo, zegt hij, twee manieren om het “Woord” op te vatten: met een hoofdletter, Logos, de manifestatie van het zijn. En het Indiase OHM, een manifestatie van alles wat is. ”Het moment dat de mens de kracht van het Woord verliest, is hij eigenlijk aan het imploderen aan zichzelf. En is er een groot gevaar dat niet alleen de mens zelf aan het imploderen is, maar ook zijn hele cultuur en uiteindelijk de hele beschaving en dat heeft alles te maken met het verlies van het goddelijke.”
Het heeft in zijn visie te maken met niet meer in relatie zijn met het Ene, ofwel het zijn. Hij citeert in dit verband de filosoof en dichter Rumi, die zei: als je alles kent, behalve het Ene, dan ken je niets. Dit is volgens Messing, ook de ziekte van onze huidige beschaving: door de tsunami-achtige explosie aan informatica en technologieën dreigt de moderne daardoor steeds meer van zijn bron verwijderd te raken en te verdwalen. De grondstof in zijn ervaren van het universum is liefde en waarheid en door die enorme vloed aan informatica en technologieën, gaan we er eigenlijk aan voorbij dat we die liefde ook zijn.

Het wordt volgens hem steeds duidelijker dat de krachten binnen ons planetaire gebeuren, wel degelijk werkzaam zijn, om de mens af te houden van die verstilling, van het natuurlijke ritme, kortom van ons zijn en wat hem betreft, mogen we dat ook God noemen.
Messing: “En alleen in de stilte is God te vinden. Toen ik mijn veertig jaar geleden boek schreef: “De stilte die tot ons komt” vroegen mensen zich af waarmee ik nu mee bezig was. Wat houdt dat in, die stilte? In lezingen heb ik er toen op gewezen dat er een tijd zou komen, waarin zoals de bacterioloog Robert Koch, dat zei, we het lawaai zouden moeten bestrijden als de pest. Ik heb dat citaat ook in mijn boek opgenomen en als je nu ziet in welke periode we nu beland zijn, waarin het lawaai en de herrie overal is, zijn dit profetische woorden. Aan Karlfried Graf Dürckheim (3) (die ik ooit heb mogen ontmoeten) heb ik het begrip De cultuur van de stilte versus de cultuur van het lawaai ontleend en dan zie je ook dat wij steeds maar afdrijven van het zelf, van het zijn, het goddelijke, het ene waar eigenlijk alles om gaat. Ik denk dat een cultuur die zich in deze richting beweegt, zich een zeer gevaarlijke en hellend vlak begeeft. Natuurlijk kun je ook zeggen, dat dit altijd kosmisch gecorrigeerd wordt. Niet als straf maar de natuurlijke neiging van het universum om te herstellen wat een verkeerde richting uit dreigt te gaan.
Wat we vroeger de mythische volken noemden, die nog in relatie leefden met wat vooral in indianen de Grote Geest noemden, is de westerling grotendeels kwijtgeraakt. Een cultuur die niet meer gebed en meditatie centraal stelt, heeft naar mijn mening geen toekomstperspectief. En een cultuur die op de kleurige boei van geforceerde jeugdigheid drijft, is een cultuur in verval, verliest haar wijsheid.”

Verbinding met natuur essentieel voor natuurlijk zijn 

Het is, vervolgt Messing, de tragiek dat dit niet eens beseft wordt. De huidige moderne cultuur met haar eenzijdig ontwikkelde wetenschappelijke kennis manipuleert meer en meer de menselijke geest, het voedsel, de genetische patronen, waarden en normen, het klimaat en de publieke ‘opinie’. “Maar zij mist de rust, de bezinning, de stilte, het beschouwende element, de wijsheid. Het eten van de vruchten van de boom der kennis heeft geleid tot het verdorren van de wortels van wijsheid. In ieder seizoen is er wel een gemanipuleerde vrucht van kennis te eten, in welke kleur dan ook, maar tegelijkertijd wordt het duidelijk dat de vrucht der wijsheid, soms ogend als een gerimpeld appeltje, nog maar nauwelijks gewaardeerd wordt. Met alle gevolgen van dien.

Onze cultuur adoreert het nieuwe, het jeugdige, de jonge mens en schroeft haar levenstempo vaak zo moorddadig op dat stress, burn-out, hyperventilatie, hartritmestoornissen, slapeloosheid en het slikken van miljoenen tranquillizers per dag tot de aanvaarde fenomenen van een dolgedraaide maatschappij horen. Haast is een vorm van geweld, van agressie, een verzet tegen het uitstel, het langzame, de reflectie, de bezinning. De geestelijke spanning en nood stijgt met het enorme werktempo en prestatieniveau. En hoe meer er over koopkracht wordt gesproken, hoe meer het tekort aan geestkracht ook toeneemt. Het Westen heeft door de automatische voordeur van haar welvaartssupermarkt een lichaamscultuur naar voren geschoven die steeds opnieuw het jeugdige benadrukt, terwijl door de achterdeur de wijsheid stilletjes is weggeslopen. ‘De ondergang van de wijsheid’ waar de Franse filosoof Gabriël Marcel al tientallen jaren geleden over sprak lijkt steeds meer zijn voltooiing te bereiken in een oprukkende kennis over informatica en cybernetica. Een jeugdige generatie computerfreaks met uitmuntende kennis over elektronica manoeuvreert de impulsen van de linker hersenhelft via een ‘muis’ naar het screen en beschikt over talloze weetjes om de geest uren achter het scherm bezig te houden, variërend van internet, computerspelletjes, email, video… De linkerhersenhelft krijgt dagelijks zijn portie hapklare elektronische brokjes, terwijl de rechterhersenhelft, het intuïtieve, het creatieve steeds meer wegkwijnt of wordt zoet gehouden door een Disney-achtig landschap vol imitatieleven en onnozele spelletjes. Kennis vermenigvuldigt zich dagelijks, wijsheid wordt nauwelijks meer gedeeld.” 

Om weer natuurlijker te leven is volgens Marcel Messing de verbinding met de natuur van essentieel belang en hij de toenemen de wandelcultuur ziet hij dan ook als een positieve ontwikkeling. Maar ook opkomen voor de bedreigde, wilde natuur, dieren, en vogels is van belang. “Dat betekent dat we een enorme omslag moeten gaan maken, en wellicht bepaalde technologieën moeten gaan weigeren, want alles wat we uitvinden, lijkt ook gebruikt te moeten worden.
In tal van boeken zie je dat vandaag de dag het woord spiritualiteit nagenoeg ontbreekt, wat ook kennelijk de bedoeling is van de krachten, achter het wereldtoneel om de mens volkomen te vervreemden van de essentie van het natuurlijke zijn. En de bekende psycholoog Carl Gustav Jung zei het al: ”Ons bestaan hangt aan een zijden draad van ons bewustzijn.” Wat we steeds zijn en blijven is onvergankelijk.

Bewustzijn dat in een voortdurend spel vormen openbaart vanuit een grondeloze leegte die tegelijkertijd potentiële volheid is. ‘Vorm is leegte en leegte is vorm’, leert de hartsoetra (4) Maar we dienen aan beide te ontstijgen, aan vorm én leegte. Het stralende Zelf waar alle verlichten en mystici over spraken en spreken kan niet door wapens geraakt worden, niet door vuur verbrand worden, niet door water nat worden en de wind kan Hét niet drogen, zo zegt de Bhagavad Gita. Hét ís. En zo is Hét. Eén en ondeelbaar. Het getuigt van wijsheid om zich niet met het leven der vormen te vereenzelvigen. Zoals Cicero in zijn verhandeling Over de ouderdom zei: ‘Ik ga uit het leven heen als uit een herberg, niet als uit een woning. De natuur schonk ons een tijdelijke verblijfplaats, niet een domicilie.”

Door Aat-Lambèrt de Kwant
Dit artikel werd gepubliceerd in 2014 in Prana 203  

(1)   www.relatie-counselling.nl, www.irmalohman. 

(2)   www.marcelmessing.nl 

(3)   Duits diplomaat, psychotherapeut en  Zen-meester. 

(4)   De Hartsoetra is een bekend geschrift over de leegte (sunyata) in het Mahayana-boeddhisme.